Nghỉ thai sản/chăm con là quyền lợi cơ bản và phổ biến với nhân viên toàn thời gian. Nhưng liệu nhân viên hợp đồng có thể nghỉ thai sản/chăm con không? 

Hãy cùng Mintoku Work tìm hiểu các điều kiện cũng như thời gian được nghỉ thai sản/chăm con trong bài viết nhé!

Chế độ nghỉ thai sản ở Nhật có thể áp dụng với nhân viên hợp đồng

Nhân viên hợp đồng là gì?

Nhân viên hợp đồng là hình thức thuê người lao động trong thời gian cố định, chẳng hạn như 6 tháng hoặc 1 năm (nhưng tối đa là 3 năm).

Ưu điểm của việc trở thành nhân viên hợp đồng là:

• Dễ dàng lựa chọn phong cách, loại hình, nội dung công việc phù hợp với mong muốn của bản thân.
• Có thể giới hạn phạm vi công việc.
• Cơ hội trải nghiệm nhiều công việc khác nhau.
• Nhiệm vụ công việc hiếm khi thay đổi, không yêu cầu thuyên chuyển, vì thời hạn hợp đồng đã được xác định trước.
• Trách nhiệm không cao nên ít áp lực.

Nhược điểm của việc trở thành nhân viên hợp đồng là:

• Công việc không ổn định.
• Khó học hỏi thêm kỹ năng mới trong công việc.
• Không có cơ hội thăng tiến/lên chức.
• Không được nhận trợ cấp, Nenkin, thưởng,…

Nhân viên hợp đồng có được phép nghỉ thai sản và chăm sóc con cái không?

Nghỉ thai sản

Theo Điều 65 của Đạo luật Tiêu chuẩn lao động (労働基準法), chế độ nghỉ thai sản trước và sau khi sinh con áp dụng cho tất cả phụ nữ mang thai, bất kể loại hình lao động, dù là toàn thời gian, bán thời gian, hay hợp đồng,… Khi nhân viên yêu cầu, công ty bắt buộc phải đáp ứng.

Điều kiện bắt buộc để được hưởng chế độ nghỉ thai sản là phải ký hợp đồng lao động với công ty. Vì vậy, ngay cả nhân viên hợp đồng và bán thời gian cũng cần có hợp đồng lao động. 

Phụ nữ mang thai có thể nghỉ thai sản ngay cả trong năm đầu tiên làm việc tại công ty, và không có giới hạn về số năm làm việc để được hưởng chế độ nghỉ thai sản.

Thời gian nghỉ thai sản ở Nhật có thể thay đổi tùy theo tình hình

Nghỉ chăm con

Về chế độ nghỉ chăm con (育児休業制度) dưới 1 tuổi, của các bậc cha/mẹ, nhân viên hợp đồng hay bán thời gian có thể hưởng chế độ này, nếu đáp ứng điều kiện: thời hạn hợp đồng lao động phải hết hạn vào ngày đứa trẻ đủ 1 tuổi 6 tháng và chưa chắc chắn về việc có được gia hạn hay không.

Trước tháng 03/2022, nhân viên hợp đồng muốn nghỉ thai sản còn phải đáp ứng thêm điều kiện là “đã làm việc liên tục từ 1 năm trở lên”.

Nhưng sau đó, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi (厚生労働省) đã nới lỏng quy định, bằng cách bỏ đi điều khoản này, để nhân viên hợp đồng nhận được đãi ngộ phù hợp khi mang thai. Do đó, bạn chỉ cần đáp ứng điều kiện liên quan đến thời hạn hợp đồng ở trên.

Thời gian được nghỉ thai sản

Thời gian được phép nghỉ thai sản là trong vòng 6 tuần (42 ngày) hoặc 14 tuần đối với người mang thai đôi, thai ba,… trước ngày dự sinh và 8 tuần (56 ngày) sau khi sinh con. 

Tuy nhiên, nếu người lao động nữ quyết định quay trở lại công việc sau 6 tuần kể từ khi sinh con, cô ấy được phép làm những công việc mà bác sĩ chỉ định là an toàn cho sức khỏe.

Tất nhiên, việc sinh con không phải lúc nào cũng diễn ra như dự kiến, nên thời gian nghỉ thai sản có thể thay đổi tùy theo tình hình. Ví dụ, nếu em bé ra đời sớm hơn ngày dự sinh thì thời gian nghỉ thai sản sẽ được lùi lại và rút ngắn.

Mặt khác, nếu em bé chào đời muộn hơn ngày nghỉ thai sản dự kiến, thời gian nghỉ thai sản sẽ được kéo dài tương ứng.

Lương trong thời gian nghỉ thai sản

Thông thường, nhiều công ty không trả lương cho nhân viên trong thời gian nghỉ thai sản, vì dựa trên nguyên tắc “không làm việc, không có lương”. Tuy nhiên, nếu có trả lương, thì mức lương cũng khác nhau tùy từng tổ chức. 

Hoặc bạn có thể đăng ký các khoản trợ cấp thai sản. Tìm hiểu thêm thông tin tại bài viết này.

Nhân viên hợp đồng có bị sa thải nếu nghỉ thai sản không?

Về cơ bản, khi một nhân viên nghỉ thai sản, họ sẽ tạo ra khoảng trống nhân sự ở vị trí nào đó trong dài hạn, nên nhiều công ty muốn thuê nhân viên khác để thay thế, hoặc có trường hợp khuyên nhân viên hợp đồng nghỉ thai sản từ chức.

Tuy nhiên, việc sa thải phụ nữ do mang thai hoặc sinh con đều bị cấm theo Luật Cơ hội việc làm bình đẳng (男女雇用機会均等法), và Luật Nghỉ phép chăm sóc Trẻ em và Gia đình (育児・介護休業法).

Do đó, nhân viên hợp đồng có thể yên tâm. Nếu bạn bị công ty ép buộc nghỉ việc, hãy liên hệ với công đoàn lao động (労働組合), hoặc phòng thanh tra Tiêu chuẩn Lao động (労働基準監督署) để được hướng dẫn, đảm bảo quyền lợi.

Tìm hiểu quy định nghỉ thai sản ở Nhật trước khi quyết định lập gia đình

Lưu ý khi nghỉ thai sản và chăm sóc con nhỏ

Trao đổi với công ty sớm

Nhằm tránh những tranh cãi phát sinh về sau, ngay khi phát hiện mang thai, bạn nên báo cáo tình trạng và thống nhất với cấp trên về ngày dự sinh, thời gian nghỉ thai sản/chăm con, cũng như dự định quay trở lại làm việc sau khi sinh nở. 

Ngoài ra, vào thời điểm bạn muốn nghỉ thai sản và chăm con một thời gian dài, hãy liên hệ sớm với công ty, để công ty sắp xếp người thay thế cũng như chuyển giao công việc.

Nhìn chung, vợ/chồng bạn cần chuẩn bị kế hoạch và thống nhất với công ty ngay từ đầu để tránh các rắc rối không cần thiết.

Tìm hiểu thủ tục xin trợ cấp

Người lao động nên tìm hiểu kỹ các điều kiện, cũng như thủ tục đăng ký hưởng phúc lợi liên quan đến nghỉ thai sản và chăm sóc trẻ em, ví dụ như trợ cấp thai sản, trợ cấp nghỉ việc chăm con,…

Trong quá trình nộp đơn, bạn có thể cần lấy thông tin và tài liệu từ bác sĩ. Do đó, hãy giữ lại các giấy tờ khám sức khỏe, thanh toán viện phí,…

Lời kết

Nghỉ thai sản là quyền lợi cơ bản của người lao động, ngay cả với nhân viên hợp đồng. Tuy nhiên, bạn cần đáp ứng một số điều kiện về thời hạn hợp đồng, cũng như số lượng ngày nghỉ.

Nhìn chung, hãy lập kế hoạch nghỉ thai sản ngay khi phát hiện có thai và trao đổi với công ty để được hướng dẫn.