Chắc hẳn, các bạn theo diện Tokutei Ginou 1 lần đầu sang Nhật, đã nghe đến hình thức hỗ trợ “định hướng cuộc sống”. Đây là yêu cầu bắt buộc dành cho tất cả công ty tiếp nhận, theo quy định pháp luật.

Vậy định hướng cuộc sống là gì? Nội dung chi tiết như thế nào? Mintoku Work sẽ “giải mã” tất cả ngay sau đây. Hãy cùng tham khảo nhé!

Định hướng cuộc sống cho Tokutei Ginou ở Nhật Bản

Mục đích của việc định hướng cuộc sống

Theo quy định tại Nhật, tất cả các công ty tiếp nhận Tokutei Ginou 1 đều phải định hướng cuộc sống cho nhân viên của mình, nhằm giúp họ nhanh chóng thích nghi với văn hóa, môi trường sống mới, không vi phạm pháp luật hoặc gây rắc rối, ảnh hưởng đến xã hội.

Thời gian dự kiến

Thời gian định hướng cuộc sống phải từ 8 tiếng trở lên. Tuy nhiên, đối với những thực tập sinh kỹ thuật đã hoàn thành chương trình đào tạo năm 2 và muốn chuyển sang diện Tokutei Ginou 1, thì thời gian định hướng cuộc sống có thể giảm xuống 4 giờ.

Nội dung định hướng cuộc sống

Có 6 hạng mục bắt buộc phải hướng dẫn cụ thể cho người lao động nước ngoài. Đó là:

• Phòng tránh hành vi vi phạm pháp luật;
• Hướng dẫn cuộc sống hàng ngày;
• Quy trình thực hiện các thủ tục hành chính tại cơ quan/tổ chức công (chính phủ);
• Quy trình thăm khám tại các cơ sở y tế;
• Thông tin về hoạt động hỗ trợ;
• Cách ứng phó, phòng tránh những trường hợp khẩn cấp như thiên tai, tội phạm và bệnh tật đột ngột.

Hình thức thực hiện

Hình thức tổ chức các buổi định hướng cuộc sống có thể là trực tiếp hoặc trực tuyến. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi công ty cho người hướng dẫn qua cuộc gọi video hoặc gửi video để nhân viên xem. Nhưng nếu người lao động có thắc mắc về nội dung, thì cần cung cấp phản hồi phù hợp, dễ hiểu hơn.

Ngôn ngữ

Việc định hướng cuộc sống bắt buộc phải sử dụng ngôn ngữ mà người nước ngoài có thể hiểu được (thường là ngôn ngữ mẹ đẻ). Đối với những người nước ngoài đã vượt qua bài kiểm tra trình độ tiếng Nhật N1 và N2, thì họ có thể được định hướng bằng tiếng Nhật.

Về cơ bản, trình độ tiếng Nhật của người nước ngoài theo diện Tokutei 1 bắt buộc phải đạt mức tối thiểu JLPT N4. Đây là trình độ cho phép hiểu những đoạn hội thoại nói chậm hàng ngày nên những từ ngữ, cấu trúc câu phức tạp hơn (trong buổi định hướng) có thể là trở ngại lớn để hiểu, nếu không sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn.

Nghiệp đoàn sẽ định hướng cuộc sống

Nhiều công ty tiếp nhận thường chọn giải pháp chuyển giao một phần (hoặc toàn bộ) việc tuyển dụng, đào tạo, quản lý,… người lao động nước ngoài cho bên trung gian (nghiệp đoàn) để giảm bớt gánh nặng về thời gian, công sức.

Vì vậy, vào những ngày đầu mới sang Nhật hoặc kể cả sau này, khi gặp khó khăn trong cuộc sống, công việc, bạn có thể nhờ sự tư vấn, giúp đỡ từ phía nghiệp đoàn.

Định hướng cuộc sống nhằm giúp người lao động ổn định công việc sớm

Nội dung buổi định hướng cuộc sống

Trong buổi định hướng cuộc sống, bạn sẽ được cung cấp thông tin về:

Hình phạt vi phạm pháp luật

Người nước ngoài sinh sống ở Nhật, bị cấm:

• Tàng trữ/buôn bán ma túy, cần sa hoặc chất kích thích khác;
• Sở hữu và mang theo súng, kiếm bên mình.

Các hành vi phạm tội trên có thể dẫn đến trục xuất, hoặc cưỡng chế quay về nước.

Những điều cần biết trong đời sống hàng ngày

Do khác biệt về văn hóa, quy định giữa các nước, nên người nước ngoài có thể không biết một số nguyên tắc, cách ứng xử bắt buộc (để giữ phép lịch sự), cũng như thủ tục hành chính trong đời sống hàng ngày của người Nhật Bản.

Dưới đây là một số điều sẽ được đề cập trong buổi định hướng cuộc sống:

• Cách mở và sử dụng ngân hàng, hay máy ATM (bao gồm phương thức gửi/rút tiền, cấm mua bán tài khoản,…).
• Quy tắc giao thông cơ bản của Nhật Bản (ý nghĩa của các màu đèn giao thông, lưu ý khi lái xe đạp,…).
• Cách sử dụng phương tiện giao thông như tàu hỏa, xe buýt, taxi,… (quy trình mua vé, đọc bản đồ, cách ứng xử chung,…).
• Quy tắc và cách ứng xử phù hợp trong đời sống (liên quan đến việc vứt rác, hút thuốc, sử dụng điện thoại thông minh, lưu ý về tiếng ồn,…).
• Mua nhu yếu phẩm hàng ngày tại siêu thị, cửa hàng thuốc,…

Thủ tục hành chính tại các cơ quan địa phương, trung ương

Những thủ tục sau đây rất quan trọng, mà người nước ngoài đều phải nhớ và tuân thủ:

• Khi tên, địa chỉ của công ty tiếp nhận thay đổi, hoặc khi kết thúc hợp đồng lao động, ký kết hợp đồng mới, diện Tokutei Ginou có trách nhiệm thông báo cho Cục quản lý xuất nhập cảnh khu vực trong vòng 14 ngày.
• Người nước ngoài phải gửi thông báo chuyển đến và thông báo chuyển đi tại văn phòng hành chính địa phương, khi chuyển chỗ ở (nhớ mang theo thẻ cư trú hoặc hộ chiếu).
• Các loại thuế bắt buộc đóng ở Nhật bao gồm thuế thu nhập, thuế cư trú, phí bảo hiểm xã hội (thường được khấu trừ vào lương).
• Thủ tục hành chính khác (như đăng ký thẻ My Number, đăng ký an ninh xe đạp,…).

Hoạt động khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế

Có rất nhiều cơ sở y tế ở Nhật, nhưng mỗi nơi có vai trò và quy định về thủ tục thăm khám khác nhau. 

Bạn có thể tìm các cơ sở y tế quanh khu vực sinh sống trên Internet hoặc tạp chí quảng cáo của địa phương. 

Khi sử dụng dịch vụ của cơ sở y tế bất kỳ, người nước ngoài cần lưu ý:

• Xuất trình thẻ bảo hiểm y tế.
• Quy định ghi hồ sơ khám chữa bệnh.
• Trong trường hợp khẩn cấp, hãy gọi 119 (dành cho người bị tai nạn hoặc bị bệnh).
• Hạn chế điều trị do dị ứng hoặc lý do tôn giáo.

Khám chữa bệnh ở Nhật

Thông tin liên hệ khi cần hỗ trợ

Thông thường, khi công ty tiếp nhận ủy thác việc quản lý người lao động cho nghiệp đoàn, thì người lao động nước ngoài sẽ được biết tên, số điện thoại, địa chỉ email,… của những người làm công tác hỗ trợ tại nghiệp đoàn.

Bạn có thể liên hệ họ nếu cần sự giúp đỡ. Đa số nghiệp đoàn đều có người nói tiếng mẹ đẻ (ví dụ: tiếng Việt) để tư vấn, giải đáp thắc mắc cho bạn, mà không phải thông qua công ty tiếp nhận.

Ngoài ra, trong trường hợp giỏi tiếng Nhật, bạn có thể tìm kiếm lời khuyên hoặc khiếu nại tại các tổ chức công như:

• Văn phòng nhập cư khu vực (地方出入国在留管理局)
• Văn phòng thanh tra tiêu chuẩn lao động (労働基準監督署)
• Hello Work (ハローワーク)
• Cục Pháp chế/Văn phòng Pháp luật địa phương (法務局・地方法務局)
• Đồn cảnh sát (警察署)
• Thành phố/phường/thị trấn/làng gần nhất (最寄りの市区町村)
• Hiệp hội luật sư/Trung tâm hỗ trợ pháp lý (弁護士会・法テラス)
• Đại sứ quán/Lãnh sự quán (大使館・領事館)

Ứng phó với trường hợp khẩn cấp

Ở Nhật, bạn sẽ khó tránh khỏi các thảm họa thiên tai (động đất, sóng thần,…) thường xuyên xảy ra, hoặc tội phạm, tai nạn, bệnh tật đột nhiên xuất hiện. 

Dưới đây là những điều cần biết khi gặp trường hợp khẩn cấp:

• Đối với thảm họa động đất, hãy đảm bảo giữ cố định đồ đạc trong nhà để tránh bị lật, dự trữ thức ăn và nước uống đủ dùng cho ít nhất ba ngày và chuẩn bị ba lô khẩn cấp.
• Phòng chống tội phạm bằng cách luôn khóa cửa ra vào và cửa sổ trong nhà, không vào các khu đất/cánh đồng trống khi chưa được phép và tuân thủ luật lệ giao thông.
• Tránh gây hỏa hoạn, cháy nổ bằng cách ít hút thuốc lá, tìm hiểu cách xử lý bếp lò, bếp nấu, áp dụng những biện pháp phòng ngừa, tránh đặt vật dụng dễ cháy xung quanh nhà, học cách sử dụng bình chữa cháy.
• Cập nhật thông tin về thảm họa (động đất hoặc sóng thần) từ chính phủ, để sơ tán kịp thời tại các nguồn sau đây:
  • https://disaportal.gsi.go.jp/ 
  • https://www.rcsc.co.jp/safety-tips-jp 
  • https://www.mlit.go.jp/river/bousai/olympic/ 
• Hãy gọi 110 cho cảnh sát và 119 cho cứu hỏa. Tuy nhiên, cũng xin lưu ý rằng bạn nên cẩn thận không gọi dịch vụ cấp cứu nếu bị thương nhẹ.

Lời kết

Việc định hướng cuộc sống cho người lao động nước ngoài rất quan trọng, nhằm giúp họ ổn định công việc, thích nghi với đời sống xã hội mới, cách sinh hoạt của người Nhật,…

Do đó, nó thường được tổ chức ngay sau khi bạn nhập cảnh (hoặc thay đổi tư cách lưu trú). Hãy tích cực cập nhật thông tin và hoàn thiện thủ tục hành chính cần thiết, cũng như xây dựng lối sống tích cực nhé!