Trên thực tế, có nhiều điều chúng ta không biết về một môi trường làm việc nếu chỉ nhìn từ bên ngoài. Đó là lý do một số người dễ ứng tuyển vào công ty đen.

Dù Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi (厚生労働省) chưa cung cấp định nghĩa chính thức, nhưng hầu hết mọi người đều biết các đặc điểm chung của công ty đen là thời gian làm việc dài, khối lượng công việc lớn, không trả lương tăng ca,…

Trong bài viết lần này, Mintoku Work sẽ giải thích rõ hơn cách nhận biết công ty đen ngay từ khi ứng tuyển nhé!

Nhiều người lao động ít hiểu biết dễ dính công ty đen Nhật Bản

Nhận biết công ty đen từ tin tuyển dụng

Tầm nhìn, sứ mệnh không rõ ràng

Các công ty đen thường sử dụng từ ngữ quá hoa mỹ, trừu tượng và không rõ ràng trong tuyên bố tầm nhìn, sứ mệnh, khiến người đọc khó hình dung hoạt động kinh doanh hay đóng góp cụ thể cho xã hội của họ.

Ví dụ: Họ thường lặp lại các từ như 私たち (chúng tôi), xã hội (社会), phát triển (発展), お客様 (khách hàng), 満足 (sự hài lòng), theo đuổi (追求),…

Hoặc sử dụng slogan (khẩu hiệu) chung chung như:

• やたら創造しようとする (Cố gắng tạo ra nhiều thứ); 
• やたら価値を考えようとする (Cố gắng suy nghĩ về giá trị);
• やたら挑戦しようとする (Cố gắng vượt qua nhiều thử thách);
• やたら貢献しようとする (Cố gắng đóng góp nhiều).

Mặt khác, một khẩu hiệu ngắn gọn đi kèm với lời giải thích dài, và hoạt động nội bộ của công ty bị che giấu (chỉ sử dụng ảnh trên mạng) hoặc thể hiện tích cực quá mức, có thể là dấu hiệu của công ty đen.

Thời gian làm việc dài/Làm thêm giờ nhiều

Theo quy định của Đạo luật Tiêu chuẩn Lao động (労働基準法), giờ làm việc hợp pháp là 8 giờ một ngày và 40 giờ một tuần. Ngoài ra, số giờ làm thêm không vượt quá giới hạn trên 45 giờ mỗi tháng hoặc 360 giờ mỗi năm.

Yêu cầu về thời gian làm việc và làm thêm giờ phải được thỏa thuận trước với nhân viên. Nếu công ty vi phạm các điều khoản này, bạn không nên ký hợp đồng.

Công ty đen Nhật Bản thường yêu cầu tăng ca liên tục

Đãi ngộ rất tốt/xấu so với các công ty khác trong cùng ngành

Mức lương thấp không có nghĩa là khối lượng công việc ít. Và khi mức lương quá cao so với các công ty khác trong cùng ngành, bạn cũng có thể bị buộc phải làm việc theo chỉ tiêu khắt khe hoặc tăng ca nhiều.

Tuy nhiên, cũng rất khó kết luận chắc chắn vì một số công ty áp dụng chế độ trả lương theo hiệu suất bên cạnh lương cơ bản, nếu nhân viên đáp ứng được yêu cầu về khối lượng công việc cao.

Lúc đó, hãy kiểm tra các phúc lợi cơ bản mà nhiều công ty khác cung cấp như:

• Nghỉ phép hàng năm từ 105 ngày trở lên
• Nghỉ phép hàng năm có lương
• Nghỉ chăm sóc trẻ, sinh con
• Hệ thống bảo hiểm xã hội hoàn chỉnh,…

Thường xuyên tuyển dụng

Những công ty đen có môi trường làm việc không tốt, không đào tạo đầy đủ, nên luôn phải đối mặt với tình trạng nhân viên rời bỏ tổ chức, và không có đủ nguồn nhân lực.

Vì vậy, họ có thể tuyển dụng một số vị trí trong thời gian dài hoặc liên tục đăng tin tuyển dụng, nhằm lấp đầy các chỗ trống.

Trong khi đó, quá trình tuyển dụng thông thường mất khoảng ba tháng để quyết định người cần thuê. Do đó, hãy cảnh giác với những công ty không thể giữ chân nhân viên lâu.

Không đề cập đến việc trả lương làm thêm giờ

Dù thông tin về lương làm thêm giờ không được nói rõ trên tin tuyển dụng, nhưng bạn phải hỏi kỹ nếu nhà tuyển dụng không đề cập đến trong buổi phỏng vấn hay thời điểm ký hợp đồng lao động.

Vì mức lương cơ bản được đặt ở mức thấp và có thể ảnh hưởng đến số tiền thưởng, nên một tiêu chí để xác định công ty đen là các vấn đề liên quan đến lương và làm thêm giờ có rõ ràng hay không.

Câu hỏi phỏng vấn kỳ lạ có thể là dấu hiệu của công ty đen Nhật Bản

Dấu hiệu khác cho thấy công ty đen

Câu hỏi hay thái độ phỏng vấn kỳ lạ

Hãy cảnh giác với những nhà tuyển dụng chỉ nhấn mạnh đến yếu tố tâm lý, tính cách như can đảm, động lực,…

Tất nhiên, chúng ta không khẳng định công ty này là công ty đen ngay lập tức, nhưng các câu hỏi phỏng vấn phải có sự đa dạng, kiểm tra cả tính cách cũng như kỹ năng của ứng viên.

Ngoài ra, thái độ phỏng vấn hống hách, thiếu tôn trọng, tạo áp lực,… có thể là dấu hiệu cho thấy việc lạm dụng quyền lực đã trở nên quen thuộc ở công ty. 

Địa điểm phỏng vấn kỳ lạ

Nếu địa điểm phỏng vấn quá sang trọng (ví dụ: khách sạn), có khả năng địa điểm không tương xứng với quy mô công ty, hoặc người ta muốn che giấu sự thật rằng văn phòng công ty tồi tàn.

Đánh giá xấu

Ngày nay, việc xem đánh giá về một công ty không hề khó. Bạn có thể dễ dàng thấy trên các trang web, tạp chí về việc làm/thay đổi nghề nghiệp,… hoặc tạo mối quan hệ để hỏi người trong ngành, các nhân viên cũ ở công ty đó,…

Người lao động nên tránh xa những công ty có nhiều đánh giá không tốt. Mặt khác, dù không tìm thấy bất kỳ đánh giá tiêu cực nào, nếu bạn cảm thấy không thoải mái với môi trường, điều kiện làm việc của công ty, thì hãy rời khỏi. 

Dưới đây là 7 trang web hàng đầu để xem thông tin đánh giá công ty ở Nhật:

• Job Hunting Conference (就活会議)
• OpenWork (オープンワーク)
• enライトハウス
• Minshu (みん就)
• JobQ (ジョブキュー)
• Career Connection (キャリコネ)
• Tenshoku Kaigi (転職会議)

Lời kết

Trên thực tế, người lao động rất dễ ứng tuyển trúng công ty đen, vì bị hấp dẫn bởi mức lương cao, những tuyên bố sứ mệnh vĩ đại, sự thiếu rõ ràng về nội dung công việc khiến nhiều người hiểu lầm,…

Tóm lại, để tránh các công ty này, bạn nên dành thời gian tìm hiểu thông tin kỹ, cũng như tham khảo ý kiến người trong ngành hoặc nhân viên cũ đã từng làm ở công ty đó.