Cưỡng chế trục xuất hoặc lệnh xuất cảnh, là biện pháp có thể buộc lao động người nước ngoài, cư trú bất hợp pháp tại Nhật Bản phải rời khỏi nước Nhật, và cấm nhập cảnh lại trong một thời gian dài.

Người lao động nước ngoài nên tham khảo các thông tin của Mintoku Work sau đây để phòng tránh nhé!

Người nước ngoài tìm việc làm tại Nhật

Cưỡng chế trục xuất là gì?

Cưỡng chế trục xuất (強制送還) là tên gọi chung cho cả hai hình thức: cưỡng chế trục xuất (強制退去) và lệnh xuất cảnh (出国命令).

Cưỡng chế trục xuất (強制退去)

Cưỡng chế trục xuất (強制退去) thường được áp dụng khi công dân người nước ngoài vi phạm quy định pháp luật về cư trú ở Nhật Bản.

Ví dụ: Nếu người nước ngoài cư trú bất hợp pháp (ở lại Nhật Bản sau khi quá hạn thời gian lưu trú), hoặc bị nhân viên kiểm soát nhập cư phát hiện cư trú bất hợp pháp tại Nhật, người đó sẽ bị cưỡng chế trục xuất ngay lập tức.

Trong trường hợp, công dân người nước ngoài bị ban hành lệnh trục xuất chưa thể rời khỏi Nhật Bản ngay lập tức, người đó có thể bị giam giữ tại các cơ sở sau đây.

• Nhà giam dành cho người nhập cư (入国者収容所);
• Nhà giam của Cục quản lý xuất nhập cảnh khu vực (地方出入国在留管理局の収容場);
• Địa điểm do Bộ trưởng Bộ Tư pháp hoặc Chánh án được Bộ trưởng Bộ Tư pháp ủy quyền chỉ định (法務大臣又はその委任を受けた主任審査官が指定する場所).

Người nước ngoài sau khi bị trục xuất, sẽ không thể nhập cảnh lại vào Nhật Bản trong ít nhất 5 năm (hoặc 10 năm tùy theo từng trường hợp).

Lệnh xuất cảnh (出国命令)

Lệnh xuất cảnh (出国命令) cho phép người nước ngoài cư trú bất hợp pháp (hoặc người ở lại quá hạn) trong nước Nhật, được quyền xuất cảnh mà không bị (tạm) giam, với điều kiện là:

• Người đó đích thân tự xuất hiện (thú nhận hành vi phạm pháp) ở văn phòng cục quản lý xuất nhập cảnh khu vực (入国管理局), và có mong muốn xuất cảnh khỏi Nhật Bản, để trở về đất nước (quê hương) của mình ngay lập tức.
• Vi phạm duy nhất là cư trú bất hợp pháp.
• Người đó không bị kết án tù hoặc hình phạt khác, vì tội trộm cắp cũng như một số loại tội phạm khác.
• Người đó chưa từng bị cưỡng chế trục xuất, hoặc rời khỏi nước Nhật theo lệnh xuất cảnh.
• Người đó cần đảm bảo chắc chắn có thể rời khỏi Nhật Bản, ngay khi nhận được lệnh xuất cảnh.

Nếu bạn rời khỏi Nhật Bản, với lệnh xuất cảnh, bạn sẽ không thể nhập cảnh lại nước Nhật trong vòng một năm tiếp theo.

Nhân viên làm thêm quá giờ quy định có thể bị trục xuất

Các trường hợp áp dụng cưỡng chế trục xuất

Người nước ngoài sống ở Nhật có thể bị cưỡng chế trục xuất nếu rơi vào các trường hợp sau đây:

Liên quan đến hoạt động phạm tội

Hoạt động phạm tội trong trường hợp này, chỉ giới hạn ở những vụ án hình sự như:

• Từng bị kết án phạt tiền (hoặc có thể là hình phạt nghiêm khắc hơn), về tội danh liên quan tới ma túy.
• Từng bị kết án tù chung thân, hoặc phạt giam trong tù trên một năm.
• Người đủ điều kiện tham gia nghĩa vụ quân sự (phục vụ trong quân đội), và đã bị kết án tù hoặc phạt tù vì các tội danh liên quan đến bạo lực như giết người, gây thương tích, tội danh trộm cắp, tội danh liên quan đến việc giả mạo,…
• Người cư trú trung và dài hạn ở Nhật bị kết án tù, vì tội danh khai báo gian dối với chính quyền địa phương.

Lưu ý: Tranh chấp liên quan đến tiền bạc, giữa các cá nhân được xếp vào nhóm vụ án dân sự, nên bạn sẽ không bị cưỡng chế trục xuất.

Tuy nhiên, thủ tục cưỡng chế trục xuất sẽ được áp dụng đối với những hành vi chống đối xã hội, ví dụ: tham gia mại dâm.

Lưu trú bất hợp pháp (quá hạn visa/nhập cảnh trái phép)

Nếu bạn ở lại Nhật Bản quá thời gian lưu trú được phép, bạn sẽ bị coi là cư trú bất hợp pháp và bị cưỡng chế trục xuất.

Vì vậy, hãy sắp xếp thời gian, để nộp đơn xin gia hạn tư cách lưu trú từ ba tháng trước ngày hết hạn thời gian lưu trú, hoặc từ 6 tháng trước ngày hết hạn (nếu có lý do đặc biệt như đi công tác, mang thai, sinh con,…).

Lưu ý: Kể cả trường hợp quên gia hạn thẻ cư trú, cũng bị xếp vào nhóm đối tượng cư trú bất hợp pháp. 

Ngoài ra, người nước ngoài đặt chân đến Nhật Bản mà không được nhân viên Cục xuất nhập cảnh cho phép hạ cánh, là người nhập cư trái phép.

Những người này thường vượt qua bước kiểm tra nhập cư bằng hộ chiếu giả, hoặc các phương tiện khác không chính thống.

Những người nhập cư trái phép thường bị giam giữ ngay lập tức, sau khi qua cuộc điều tra của nhân viên kiểm soát nhập cư. Và hành vi vi phạm sẽ được thanh tra nhập cư kiểm tra.

Việc trục xuất có thể hạn chế cơ hội tái nhập cảnh sau này

Làm việc bất hợp pháp

Nếu người nước ngoài nhập cảnh và kiếm tiền ở Nhật Bản bất hợp pháp, hoặc không có tư cách lưu trú đúng quy định để làm việc (dù có thể đến Nhật Bản theo cách thông thường), công việc của họ sẽ được xem là bất hợp pháp.

Dưới đây là các ví dụ về việc làm bất hợp pháp ở Nhật:

• Người nước ngoài không có giấy phép nhập cảnh phù hợp để kiếm tiền ở Nhật.
• Người nước ngoài lưu trú tại Nhật Bản (theo thị thực du lịch ngắn hạn) làm thêm tại các cửa hàng tiện lợi, siêu thị,…
• Sinh viên quốc tế (du học sinh) làm thêm, trong khi không được cấp phép tham gia vào các hoạt động khác ngoài những hoạt động được cho phép theo tư cách lưu trú.
• Du học sinh (留学) hoặc người phụ thuộc (家族滞在), làm thêm hơn 28 giờ một ngày.
• Người nước ngoài có tư cách lưu trú Tokutei Ginou (特定技能), làm việc tại một công ty không phải là công ty được liệt kê trong tài liệu chỉ định.

Trình tự trục xuất

Cưỡng bức trục xuất

Cưỡng bức trục xuất là hình thức phạt nghiêm khắc, buộc những người cư trú bất hợp pháp phải rời khỏi Nhật Bản, bất kể họ có mong muốn hay không. Vì vậy, trình tự thực hiện sẽ diễn ra cẩn thận như sau:

• Điều tra vi phạm của những công dân nước ngoài thuộc diện tình nghi bị trục xuất.
• Nghi phạm sẽ bị bắt giữ, và đưa vào các trại tạm giam sau khi giao cho thẩm phán trong vòng 48 giờ.
• Thanh tra cục xuất nhập cảnh đánh giá vi phạm.
• Lấy lời khai của nghi phạm.
• Bộ trưởng Bộ tư pháp ra quyết định.
• Trưởng cơ quan điều tra sẽ ban hành lệnh trục xuất.
• Thi hành việc trục xuất người nước ngoài.

Lệnh xuất cảnh

• Người nước ngoài trình diện cục quản lý xuất nhập cảnh khu vực (yêu cầu mang theo hộ chiếu hoặc giấy tờ tùy thân, để ra hầu tòa).
• Lệnh xuất cảnh được công bố (khoảng 2 tuần sau khi ra hầu tòa).
• Xuất cảnh sau khi nhận được lệnh.

Lời kết

Khi đã quyết định sang Nhật làm việc, người nước ngoài nên đảm bảo xin visa hợp pháp, tránh trường hợp bị cưỡng chế trục xuất hoặc áp dụng lệnh xuất cảnh. 

Đây là hai hình thức phạt rất nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến quá trình làm việc, cũng như việc nhập cảnh lại về sau.