Mặc dù nghỉ Yukyu (有給) là quyền lợi của người lao động, nhưng hiện nay, vẫn còn nhiều công ty không cho nhân viên nghỉ Yukyu với muôn vàn lý do như không xin trước, không đủ nhân lực làm việc,…

Vậy công ty làm như thế có đúng không? Chúng ta cần ứng xử như thế nào trước tình huống này? Tìm hiểu ngay trong bài viết nhé!

Viết giấy nghỉ Yukyu và nộp cho cấp trên

Điều kiện nghỉ Yukyu

Theo quy định tại Điều 39 của Đạo luật Tiêu chuẩn Lao động, người lao động được quyền nghỉ phép có lương, hay nghỉ Yukyu nếu đáp ứng hai tiêu chí sau:

• Thời gian gia nhập công ty trên 6 tháng (tính từ lúc bắt đầu làm)
• Đi làm đủ ít nhất 80% số ngày làm việc theo quy định

Đa số nhân viên toàn thời gian – những người làm việc 30 giờ trở lên mỗi tuần, sẽ được nhận 10 ngày nghỉ phép có lương hàng năm (với điều kiện đáp ứng hai yêu cầu trên).

Qua mỗi năm (ví dụ: sau 1 năm 6 tháng gia nhập công ty), bạn sẽ được cộng thêm 1 ngày nghỉ Yukyu, và cứ như vậy, việc cộng thêm 1 ngày nghỉ Yukyu sẽ diễn ra sau mỗi năm gắn bó với công ty.

5 ngày nghỉ Yukyu bắt buộc là gì?

Trong số 10 ngày nghỉ Yukyu mà người lao động nhận được hàng năm, có 5 ngày nghỉ Yukyu là bắt buộc (theo quy định của Nhật Bản), và 5 ngày nghỉ còn lại là tự do, nên bạn có thể tự chọn nghỉ hoặc không.

Nếu bạn không sử dụng hết số ngày Yukyu được cấp, thì những ngày chưa sử dụng đó sẽ được cộng dồn, và chuyển sang năm tiếp theo.

Tuy nhiên, cần lưu ý: số ngày nghỉ Yukyu không sử dụng sẽ hết hiệu lực trong vòng 2 năm kể từ ngày được cấp.

Hình thức cho nghỉ Yukyu của các công ty Nhật

Bởi vì Luật quy định người lao động bắt buộc phải có 5 ngày nghỉ Yukyu mỗi năm, nên một số công ty tự sắp xếp và ấn định 5 ngày nghỉ Yukyu bắt buộc theo lịch trình công ty (bạn không được tự chọn thời điểm để xin nghỉ), và bạn chỉ có 5 ngày nghỉ Yukyu tự do (có thể xin vào bất kỳ thời điểm nào mong muốn).

Tuy nhiên, nhiều công ty lại không có quy định cụ thể, nên nhân viên có thể tùy ý sử dụng 10 ngày nghỉ Yukyu theo ý muốn.

Nhìn chung, hình thức cho nghỉ Yukyu khác nhau, tùy mỗi công ty. Bạn nên xem lại quy định của công ty hoặc hỏi nghiệp đoàn, trước khi xin nghỉ, để thực hiện đúng nhé!

Tận hưởng ngày nghỉ Yukyu ở Nhật

Những dấu hiệu công ty vi phạm Luật Yukyu

Không cho nghỉ Yukyu

Nếu sếp và công ty đều từ chối việc xin nghỉ Yukyu của bạn, với lý do công ty không có chính sách nghỉ Yukyu cho người lao động, thì đó là dấu hiệu chắc chắn cho thấy công ty đang vi phạm Đạo luật Tiêu chuẩn Lao động (労働基準法).

Bạn nên tìm đến văn phòng Thanh tra Tiêu chuẩn Lao động (労働基準監督署) hoặc luật sư để tham khảo ý kiến, tư vấn cách giải quyết.

Không cho nghỉ đủ số ngày Yukyu

Trong trường hợp, bạn không thể lấy đủ tối thiểu 5 ngày nghỉ Yukyu hàng năm, hoặc công ty nói rằng những kỳ nghỉ dài như lễ tết cũng được tính là Yukyu, thì bạn cũng nên xem xét lại.

Như đã đề cập ở trên, pháp luật quy định người lao động phải nghỉ 5 ngày Yukyu hàng năm, nên công ty không được phép cắt bớt. Ngoài ra, những dịp lễ tết, Obon,… là ngày nghỉ lễ quốc gia (công ty, tổ chức nào cũng được nghỉ) và không liên quan gì đến quyền lợi nghỉ Yukyu của nhân viên.

Công ty né tránh việc cho nghỉ Yukyu

Bên cạnh các dấu hiệu trên, còn có nhiều dấu hiệu khác, cho thấy công ty né tránh cho nghỉ Yukyu, như:

• Tự động thêm những ngày nghỉ Yukyu vào lịch làm việc;
• Điều tra lý do nghỉ Yukyu của nhân viên, rồi mới quyết định cho nghỉ hoặc không;
• Liên tục cắt hợp đồng, rồi làm lại hợp đồng lao động mới để ngăn chặn nhân viên nghỉ Yukyu;
• Xin nghỉ Yukyu trước khi nghỉ việc, và công ty không đồng ý.

Lưu ý: Người lao động có thể nói rõ lý do nghỉ Yukyu hoặc không, bởi vì điều này là không bắt buộc.

Cách xử lý khi công ty không cho nghỉ Yukyu

Trường hợp nghỉ Yukyu trước khi nghỉ việc

Lời khuyên của Mintoku Work là các bạn nên sử dụng hết ngày nghỉ Yukyu trước khi nộp đơn xin nghỉ việc, vì trong thời gian còn gắn bó, công ty sẽ tạo điều kiện cho bạn, và bạn xin nghỉ Yukyu cũng dễ dàng hơn.

Nhưng nếu bạn nộp đơn xin nghỉ việc, sau đó, mới xin nghỉ Yukyu, thì công ty sẽ có xu hướng muốn làm khó bạn. 

Trong trường hợp, nhiều bạn muốn sử dụng hết ngày nghỉ Yukyu (vào những ngày cuối cùng ở công ty) để nghỉ việc sớm hơn thời gian dự kiến. Bạn nên làm theo các bước sau:

• Tính toán lại xem mình còn bao nhiêu ngày Yukyu chưa sử dụng, thủ tục xin nghỉ Yukyu mà công ty yêu cầu là gì (ví dụ: cần phải báo trước bao nhiêu ngày, có cần nộp đơn hay không,…). 
• Khi nộp đơn xin nghỉ việc, hãy trao đổi chi tiết và thẳng thắn với công ty về những vấn đề như:
  • Hiện tại bạn còn bao nhiêu ngày nghỉ Yukyu?
  • Bạn muốn xin nghỉ việc vào ngày nào?
  • Trong khoảng thời gian còn lại ở công ty, bạn muốn sử dụng Yukyu từ ngày mấy đến ngày mấy?
  • Chốt lại ngày đi làm cuối cùng là ngày bao nhiêu?
• Ngay cả khi không cần thiết (công ty không yêu cầu), hãy nộp đơn xin nghỉ Yukyu (有休申暇請) cho công ty, để lấy đó làm bằng chứng cho thấy bạn đã xin nghỉ Yukyu đúng quy trình.

Thông thường, nếu bạn làm theo các bước trên, công ty sẽ cho bạn nghỉ Yukyu, nhưng nếu công ty không cho mà bạn vẫn nghỉ, thì cũng có thể yên tâm, vì bạn có bằng chứng là đã nộp đơn xin nghỉ.

Nên sử dụng hết ngày nghỉ Yukyu trước khi nộp đơn xin nghỉ việc

Trường hợp xin nghỉ Yukyu bình thường

Nếu trong thời gian làm việc, bạn có việc muốn xin nghỉ Yukyu mà bị công ty gây khó dễ, hãy làm theo các bước sau:

• Xem lại thủ tục xin nghỉ Yukyu của công ty (đặc biệt, chú ý số ngày cần báo trước).
• Viết đơn xin nghỉ Yukyu (有休申暇請) và copy (sao chép) thành 2 bản (lưu ý: ghi rõ ngày mà bạn sẽ bắt đầu nghỉ).
• Nộp đơn cho công ty.
• Vào đúng ngày đó, cho dù công ty hay nghiệp đoàn nói gì, bạn vẫn cứ nghỉ Yukyu.

Sau này, nếu công ty nói rằng bạn đã nghỉ không phép mà trừ lương, hoặc muốn sa thải bạn, thì hãy mang bảng lương và đơn xin nghỉ (đã copy trước đó) để báo lên Bộ Lao động (労働省) gần nơi sinh sống nhất.

Lưu ý: Để tránh công ty gây khó dễ khi nghỉ Yukyu, chúng ta nên chia ngày nghỉ Yukyu thành nhiều đợt để sử dụng, thay vì, dùng hết trong 1 lần.

Lời kết

Vấn đề nghỉ Yukyu luôn được người lao động quan tâm, vì tiền lương được trả trong những ngày nghỉ phép có thể lên đến 10 man Yên mỗi năm (tương ứng với 10 ngày làm việc).

Tuy nhiên, trước thực trạng thiếu hụt lao động, nhiều công ty vẫn gây khó dễ, né tránh việc cho nhân viên sử dụng ngày Yukyu. Nếu vậy, các bạn hãy áp dụng cách mà Mintoku Work hướng dẫn ở trên nhé! Chúc các bạn thành công!