Công chức là nghề nghiệp ổn định, ít gặp tình huống bị sa thải bất ngờ. Mặt khác, trước thực trạng thiếu hụt lao động trầm trọng ở Nhật, ngày càng nhiều chính quyền địa phương tạo điều kiện cho người nước ngoài thi công chức.

Vì vậy, những ai đã lập gia đình hoặc muốn định cư Nhật Bản lâu dài, hãy cân nhắc đến việc làm công chức nhé!

Công chức Nhật Bản là nghề nghiệp ổn định

Công chức là gì?

Công chức (公務員) là chức vụ, chỉ những nhân viên làm nhiều công việc khác nhau tại chính quyền trung ương và địa phương. Họ góp phần tạo dựng và duy trì một xã hội ổn định, hướng đến mục tiêu chung – vì lợi ích đất nước.

Ở Nhật Bản, có hai loại công chức chính là:

• Công chức quốc gia (国家公務員) thường làm công việc liên quan đến quản lý đất nước tại Cơ quan thuế, Tòa án, Quốc hội,…
• Công chức địa phương (地方公務員) có thể là nhân viên của văn phòng quận/thành phố/đô thị trên toàn quốc, thẩm phán, cảnh sát, lính cứu hỏa, giáo viên tại các trường công lập,…

Theo thống kê, trong năm tài chính 2020, tổng số công chức ở Nhật là 3,399 triệu người, trong đó, có khoảng 593.000 nhân viên công chức quốc gia (chiếm 17,5%) và khoảng 2,806 triệu nhân viên công chức địa phương (chiếm 82,5%).

Tiền lương hàng năm của công chức

Theo Hướng dẫn thu nhập hàng năm (年収ガイド), mức lương trung bình hàng năm của công chức quốc gia là 6,77 triệu Yên và mức lương trung bình hàng năm của công chức địa phương là 6,63 triệu Yên.

Tùy loại công việc, mức lương công chức sẽ khác nhau. Riêng với công chức địa phương, những người làm ở vị trí công an, giáo viên (tiểu học, trung học) sẽ nhận mức lương cao hơn các vị trí hành chính tổng hợp trong cơ quan.

Lương công chức có xu hướng ngày càng tăng khi nhân viên càng lớn tuổi và tích lũy được nhiều kinh nghiệm.

Cảnh sát là vị trí công chức Nhật Bản phổ biến

Người nước ngoài có thể làm công chức không?

Theo Điều 9 trong Quy định của Cơ quan Nhân sự Quốc gia số 8-18 (人事院規則八―一八), những người không có quốc tịch Nhật Bản không thể tham gia vào kỳ thi tuyển để trở thành công chức quốc gia.

Nếu người nước ngoài muốn trở thành công chức quốc gia, họ phải từ bỏ quốc tịch gốc và đổi sang quốc tịch Nhật Bản.

Ngoài ra, thẩm quyền tuyển dụng, bổ nhiệm công chức ở địa phương thuộc về chính quyền địa phương, chứ không phải chính phủ. Do đó, người nước ngoài vẫn có cơ hội trở thành công chức địa phương ở một số khu vực.

Trước xu hướng thiếu hụt lao động trầm trọng và hội nhập quốc tế như hiện nay, ngày càng có nhiều địa phương ở Nhật chấp nhận người nước ngoài làm công chức.

Làm sao để trở thành công chức địa phương?

Cách phổ biến nhất để trở thành công chức địa phương là tham gia kỳ thi công chức địa phương (地方公務員試験). Có 3 cấp độ chính:

• Nâng cao (上級): Đây là trình độ khó nhất, có thể tương đương kỳ thi công chức quốc gia, nên yêu cầu thí sinh có trình độ học vấn tốt nghiệp đại học trở lên. Tỷ lệ đậu ước tính khoảng 15% đến 20%.
• Trung bình (中級): Yêu cầu thí sinh có trình độ học vấn tốt nghiệp cao đẳng hoặc trường dạy nghề trở lên. Kết quả kỳ thi được dùng làm căn cứ tuyển dụng vào những vị trí kỹ thuật hoặc yêu cầu chuyên môn.
• Cơ bản (初級): Các kỳ thi công chức do tỉnh và thành phố tiến hành thường chỉ ở cấp độ cơ bản. Cấp độ này được đánh giá là khá dễ và không mất nhiều thời gian ôn luyện thi.
  Mặt khác, yêu cầu trình độ học vấn dành cho thí sinh tham gia chỉ cần tốt nghiệp trung học trở lên. Những vị trí cảnh sát, hay lính cứu hỏa cũng yêu cầu vượt qua bài kiểm tra công chức ở cấp độ cơ bản, bên cạnh bài kiểm tra thể lực.

Nếu không tham gia kỳ thi công chức, bạn cũng có thể ứng tuyển vào một số vị trí đặc biệt, đòi hỏi kỹ năng ngoại ngữ mà chính quyền địa phương tuyển dụng, ví dụ biên/phiên dịch, thông dịch viên người nước ngoài. Tuy nhiên, số lượng tuyển dụng khá ít và không thường xuyên. Do đó, tỷ lệ cạnh tranh tương đối cao.

Phỏng vấn công chức Nhật Bản

Điều kiện tham gia kỳ thi công chức

Những đối tượng thuộc các trường hợp sau đây không đủ điều kiện tham gia kỳ thi công chức quốc gia và địa phương:

• Người đã từng bị phạt tù, hoặc đang chờ chấp hành án, người đang hưởng án treo, người vừa mãn hạn tù.
• Công chức quốc gia hoặc công chức địa phương trực thuộc quận (thành phố, phường, thị trấn,…) bị kỷ luật sa thải và chưa quá hai năm kể từ ngày xử lý.
• Người đứng ra thành lập hoặc gia nhập đảng chính trị/tổ chức khác ủng hộ việc phá hủy Hiến pháp Nhật Bản, hoặc lật đổ chính phủ bằng bạo lực.

Lưu ý: Ngoài 3 trường hợp trên, tùy vào loại công việc, người nước ngoài hoặc người có hai quốc tịch có thể không được tham gia kỳ thi công chức địa phương. 

Ngoài ra, mỗi địa phương sẽ đặt ra quy định giới hạn tư cách lưu trú tham gia kỳ thi công chức. Tuy nhiên, một số nơi không giới hạn.

Ví dụ: Kỳ thi công chức do thành phố Kyoto tổ chức năm 2020 không giới hạn quốc tịch tham gia.

Vì vậy, Mintoku Work khuyến khích bạn nên tìm hiểu kỹ trước, để biết mình có được tham gia hay không nhé!

Lộ trình trở thành công chức địa phương

Thông thường, để trở thành công chức địa phương, người nước ngoài cần trải qua 3 bước sau:

Tìm việc làm

Hãy cập nhật thông tin tuyển dụng công chức thường xuyên trên website của chính quyền địa phương. Giới hạn về độ tuổi tham gia, cũng như các điều kiện khác có thể khác nhau tùy loại công việc, và có thể thay đổi qua từng năm.

Tham gia kỳ thi công chức

Phương pháp tổ chức kỳ thi công chức là thi viết. Nội dung và dạng câu hỏi của mỗi loại bài thi rất khác nhau.

Ngoài ra, bởi vì đây là kỳ thi chủ yếu dành cho người Nhật, nên yêu cầu trình độ tiếng Nhật cao. Kiến thức ôn tập cũng phức tạp, nên bạn cần dành thời gian tìm hiểu và ôn luyện cẩn thận.

Phỏng vấn

Những người đã vượt qua kỳ thi viết, có thể tham gia phỏng vấn. Hình thức phỏng vấn cá nhân hoặc phỏng vấn nhóm, thuyết trình đều có thể áp dụng.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất cần lưu ý là nhiều chính quyền địa phương ở Nhật đánh giá rất chặt chẽ về mặt tính cách của ứng viên. Do đó, bạn nên cố gắng bộc lộ nhiều điểm mạnh của mình.

Kết luận

Trong số các công việc công chức, vị trí phù hợp nhất cho người nước ngoài là những vị trí yêu cầu trình độ ngoại ngữ, như quan hệ công chúng, hướng dẫn khách du lịch,…

Mặt khác, tại một số khu vực nơi có nhiều người nước ngoài sinh sống, chính quyền địa phương có nhu cầu tuyển dụng nhân viên nước ngoài để hỗ trợ tốt hơn. Bạn có thể tìm cơ hội nhé!

Đừng quên theo dõi thêm các bài viết hữu ích khác trên Mintoku Work!